Cờ vua và cờ tướng là hai trò chơi bàn cờ rất phổ biến tại Việt Nam và trên thế giới. Tuy nhiên, nhiều người không biết rõ sự khác biệt giữa hai trò chơi này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về cả hai trò chơi để có cái nhìn tổng quát hơn về chúng.
I. Cờ vua là gì, cách chơi cờ vua
Cờ vua là trò chơi đối kháng giữa hai người. Mỗi người chơi có một bộ quân với các quân cờ khác nhau, bao gồm Vua, Hậu, Tượng, Mã, Xe và Tốt. Nhiệm vụ của người chơi là dùng các quân cờ của mình để tấn công và tiêu diệt được Vua của đối phương. Khi Vua của một người bị chiếu hết cách đi, thì đó được gọi là “Chiếu hết”, và người kia thắng cuộc.
Các quân cờ trong cờ vua có các quy định riêng về cách di chuyển và tấn công.
- Vua (King) – Vua di chuyển một ô trong bất kỳ hướng nào: lên, xuống, sang trái, sang phải hoặc chéo. Tuy nhiên, vua không được phép di chuyển vào ô có quân cờ của đối phương hoặc vào ô có nguy cơ bị chiếu.
- Hậu (Queen) – Hậu có thể di chuyển dọc theo hàng ngang, cột dọc hoặc đường chéo. Hậu không bị giới hạn về số lượng ô di chuyển.
- Tượng (Bishop) – Tượng di chuyển theo đường chéo chứ không thể di chuyển theo hàng ngang hoặc cột dọc. Mỗi lần di chuyển, tượng cần đi qua các ô cùng màu. Tượng không bị giới hạn về số lượng ô di chuyển.
- Mã (Knight) – Mã di chuyển theo hình chữ “L”. Mã di chuyển hai ô theo hàng ngang hoặc cột dọc, sau đó rẽ sang một ô khác vuông góc. Mã có thể nhảy qua các quân cờ khác trên đường di chuyển.
- Xe (Rook) – Xe di chuyển dọc theo hàng ngang hoặc cột dọc, nhưng không thể di chuyển theo đường chéo. Xe không bị giới hạn về số lượng ô di chuyển.
- Tốt (Pawn) – Tốt di chuyển một ô về phía trước theo cột. Tuy nhiên, tốt có một quy tắc di chuyển khác: trong nước đi đầu tiên, tốt có thể di chuyển một hoặc hai ô về phía trước. Sau khi vượt qua dòng thứ nhất, tốt chỉ di chuyển một ô về phía trước. Tốt không thể di chuyển lui. Tốt có thể “ăn” (di chuyển đường chéo) các quân cờ đối phương nằm ở đường chéo trước mặt nó.
Ngoài ra, trong cờ vua còn có các quy tắc đặc biệt như “chiếu” (khi quân vua bị tấn công ) và “chiếu hết” (khi quân vua không thể tránh được chiếu). Cờ vua cũng có quy tắc đặc biệt là “phong tướng” (khi tốt đi đến hàng cuối cùng của đối phương, nó có thể được thăng cấp thành hậu, tượng, mã hoặc xe).
II. Cờ tướng là gì, cách chơi cờ tướng
Cờ tướng là trò chơi bàn cờ phổ biến ở Trung Quốc và nhiều nước khác trên thế giới. Trò chơi này cũng có hai người chơi và một bộ quân cờ với các quân cờ khác nhau, bao gồm Tướng, Sĩ, Tượng, Mã, Xe, Pháo và Chốt. Nhiệm vụ của người chơi là dùng các quân cờ của mình để chiếm được Tướng của đối phương.
Các quân cờ trong cờ tướng có các quy định riêng về cách di chuyển và tấn công. Di chuyển như sau:
- Vua (V) – Vua di chuyển một ô trong bất kỳ hướng nào: lên, xuống, sang trái, sang phải hoặc chéo. Nhưng chỉ trong giới hạn khu vực của vua là 9 (3×3) ô như hình sau
2. Hậu (H) – Hậu có thể di chuyển dọc theo hàng ngang, cột dọc hoặc đường chéo. Hậu không bị giới hạn về số lượng ô di chuyển.
3. Tượng (T) – Tượng di chuyển theo đường chéo một cách chéo chứ không thể di chuyển theo hàng ngang hoặc cột dọc. Mỗi lần di chuyển, tượng cần đi qua một ô màu khác nhau. Tượng không bị giới hạn về số lượng ô di chuyển.
4. Mã (M) – Mã di chuyển theo hình chữ “L”. Mã di chuyển hai ô theo hàng ngang hoặc cột dọc, sau đó rẽ sang một ô khác vuông góc. Mã có thể nhảy qua các quân cờ khác trên đường di chuyển.
5. Xe (X) – Xe di chuyển dọc theo hàng ngang hoặc cột dọc, nhưng không thể di chuyển theo đường chéo. Xe không bị giới hạn về số lượng ô di chuyển.
6. Tốt (Tt) – Tốt di chuyển một ô về phía trước, theo cùng một cột. Tuy nhiên, khi tốt đã vượt qua sông (hàng thứ 5 của đối phương), nó chỉ có thể di chuyển theo cột, tốt không thể ngược lại. Khi tốt đi đến hàng cuối cùng, tốt sẽ được phong thành hậu.
7. Sỹ – Di chuyển theo đường chéo, mỗi lần chỉ đi được 1 ô chéo và không được ra khỏi khu vực giới hạn giống như Vua.
8. Pháo – Di chuyển ngang dọc không giới hạn số ô như quân xe, tuy nhiên Pháo muốn ăn quân thì nó phải nhảy qua đúng 1 quân nào đó (gọi là ngòi).
III. Khác nhau giữa cờ vua và cờ tướng
Từ khái niệm và cách thức chơi của cờ vua và cờ tướng, ta có thể thấy sự khác nhau giữa chúng qua bảng sau:
| Cờ Vua | Cờ Tướng | |
|---|---|---|
| Số lượng quân cờ | 32 | 32 |
| Số ô | 90 (9×10) | 64 (8×8) |
| Bố trí ban đầu | Vua đứng cạnh cùng với hậu ở chính giữa hàng thứ nhất. | Vua đặt ở hàng thứ nhất vị trí ở giữa. |
| Quân Vua | Di chuyển 1 ô trong mọi hướng | Di chuyển 1 ô trong mọi hướng và không vượt ra ngoài khu vực của tướng là 9 (3×3) ô. |
| Quân Hậu | Di chuyển hàng ngang, dọc, chéo, không giới hạn số ô. | Di chuyển hàng ngang, dọc, chéo, không giới hạn số ô. |
| Quân Tượng | Di chuyển chéo, không giới hạn số ô. | Di chuyển chéo, không giới hạn số ô. |
| Quân Mã | Di chuyển hình chữ “L”. | Di chuyển hình chữ “L”. |
| Quân Xe | Di chuyển hàng ngang, dọc, không giới hạn số ô. | Di chuyển hàng ngang, dọc, không giới hạn số ô. |
| Quân Tốt | Di chuyển 1 ô về phía trước. | Di chuyển 1 ô về phía trước, sau khi vượt qua sông (qua hàng thứ 5) sẽ có thể đi chuyển chiều ngang hoặc đi về phía trước. |
| Quân sỹ | Không có. | Quân sỹ di chuyển trong khu vực của quân tướng nhưng chỉ được đi chéo. |
| Quân pháp | Không có. | Di chuyển như quân xe, tuy nhiên Pháo muốn ăn quân thì nó phải nhảy qua đúng 1 quân nào đó (gọi là ngòi) |
| Mục tiêu trò chơi | Chiếu hết Vua đối phương. | Chiếu hết vua đối phương. |
| Quân tốt trên hàng cuối | Có thể phong thành quân khác. | Có thể phong thành quân khác. |
Lưu ý rằng bảng này chỉ tóm tắt các điểm khác nhau cơ bản giữa cờ vua và cờ tướng.
IV. Những câu hỏi thường gặp về cờ vua và cờ tướng
- Tôi có thể học cờ vua và cờ tướng ở đâu? Bạn có thể tìm các lớp học cờ vua và cờ tướng tại các câu lạc bộ, trung tâm giáo dục, hay thậm chí học qua mạng Internet.
- Có bao nhiêu quân cờ trong cờ vua và cờ tướng? Cả hai trò chơi đều có sáu loại quân cờ chính và một số quân phụ khác nhau.
- Làm thế nào để chiến thắng trong cờ vua và cờ tướng? Chiến thắng trong cả hai trò chơi đều phụ thuộc vào chiến thuật và kỹ năng của người chơi. Tuy nhiên, một số lời khuyên chung là sử dụng quân cờ của mình một cách thông minh và tận dụng nhược điểm của đối phương.
- Bao nhiêu tuổi thì nên bắt đầu chơi cờ vua và cờ tướng? Chơi cờ không có giới hạn về độ tuổi. Bất kỳ ai, từ trẻ em đến người lớn, đều có thể học và chơi cờ. Thực tế, nhiều người bắt đầu học chơi cờ từ khi còn rất nhỏ. Điều này giúp phát triển tư duy logic, sự tập trung, kỹ năng quyết định và chiến thuật
V. Kết luận
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về cả hai trò chơi cờ vua và cờ tướng. Mặc dù cả hai trò chơi có nhiều điểm tương đồng, nhưng chúng vẫn có sự khác biệt trong các quy định và chiến thuật. Nếu bạn muốn thử sức với hai trò chơi này, hãy tìm kiếm các lớp học hoặc tài liệu học tập để cải thiện kỹ năng của mình.
