Tết ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm, người Việt lại sắp mâm lễ vật tiễn Táo quân cưỡi cá chép về trời để báo cáo tình hình hạ giới trong năm qua với Ngọc Hoàng. Vậy ông Công và ông Táo là “hai” ông hay “một” ông? Hãy cùng Khacnhaugiua.vn đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây!
1. Sự tích về ông Công – ông Táo
Theo sự tích của dân gian, Trọng Cao và Thị Nhi là hai vợ chồng. Chung sống với nhau đã lâu mà không con, nên hai người sinh ra buồn phiền, hay cãi cọ nhau.
Trong một lần cãi vã, Trọng Cao giận quá đánh vợ. Thị Nhi bỏ nhà ra đi sau đó gặp và bằng lòng làm vợ Phạm Lang. Khi Trọng Cao hết giận vợ, nghĩ lại thấy bản thân mình có lỗi nên đi tìm vợ. Trong quá trình đi tìm vợ, tiền bạc đem theo đều tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.
Tình cờ Trọng Cao ghé vào nhà Thị Nhi để xin ăn. Hai người nhận ra nhau. Thị Nhi mời Trọng Cao vào nhà uống nước, hàn huyên chuyện cũ. Thị Nhi lúc này vô cùng hối hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.
Ông Công ông Táo được bắt nguồn từ sự tích dân gian
Phạm Lang trở về nhà, sợ chồng bắt gặp Trọng Cao nơi đây thì sẽ hiểu lầm nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Trọng Cao không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của mình nên nhào vào đống rơm đang cháy để chết theo.
Phạm Lang gặp tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết không biết tính sao, liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.
Sau khi chết, ba vị được đưa đến gặp Thượng Đế. Thượng Đế nhận thấy ba người đều có nghĩa nên sắc phong cho làm Táo Công, tên gọi chung là Định Phúc Táo Quân. Mỗi người đều có nhiệm vụ riêng. Cụ thể, Phạm Lang được phân làm Thổ Công, trong coi không gian xung quanh gia đình, một số nơi còn cho là coi việc bếp núc.
Trọng Cao được phong làm Thổ Địa, trông coi nhà cửa đất đai. Thị Nhi làm Thổ Kỳ, phụ trách việc trồng trọt, chăn nuôi và chợ búa của một gia đình.
2. Ông Công và Ông Táo là hai người khác nhau?
Từ Sự tích của dân gian có thể thấy, ông Công và ông Táo là khác nhau hoàn toàn. Ông Thổ Công được cho là một trong ba vị Táo quân.
Tuy nhiên, ở nhiều nơi, người ta vẫn coi Thổ công là Thổ công, Táo quân là Táo quân, không lẫn lộn. Dường như vấn đề này trở nên phức tạp hơn bao giờ hết khi những khái niệm và ý kiến càng trở nên rắc rối với các tên gọi Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ xuất hiện trong những bộ phim dân gian về Táo quân của Trung Quốc.
Trong văn học dân gian Việt Nam, người ta cũng không đề cập đến việc Thổ Công (Thổ Địa, Thổ thần) có liên quan đến Táo quân và cũng không tách bạch 3 Táo quân với tên gọi cụ thể như văn hoá Trung Quốc. Trường hợp coi Thổ công là một trong 3 vị Táo quân thì sẽ giải thích ra sao khi người ta cúng Thổ công trước khi khởi công xây dựng công trình ở những chỗ hoàn toàn không có người ở trước đó, mà 3 vị Táo quân thì luôn luôn phải đi cùng với nhau và chỉ liên quan đến việc bếp núc.
Lễ cúng ông Táo được làm ở dưới bếp
Ngay như trên bàn thờ tổ tiên theo tín ngưỡng của người Việt, thì Thổ công được thờ ở bên trái nhưng không thấy gia đình nào thờ Táo quân trên nhà cả. Từ đây có thể thấy, việc cho Thổ công là một trong ba Táo quân thiếu luận cứ vững chắc.
Đến đây, lại có ý kiến cho rằng Thổ công là một vị thần cai quản đất đai, thường là nam giới, hiện diện trên mặt đất theo tưởng tượng của đa số người dân.
Trong khi đó thì Ông Táo hay còn được gọi là Táo quân, Vua bếp, hay Ông đầu rau là một bộ chư thần gồm ba thần hai nam và một nữ trông coi việc bếp núc gia đình và những vị thần này theo quan niệm chỉ hiện diện trong bếp mà thôi.
Trước đây, người ta sử dụng nhiều bếp củi, bếp rơm rạ nên có 3 cục đầu rau nặn bằng đất sét. Có lẽ từ hình ảnh này, câu chuyện ông Táo cảm động được tạo ra. Và Lễ cúng ông Táo đúng vào ngày 23 tháng Chạp -ngày theo quan niệm dân gian là ngày tiễn chung Ông Công hay Thổ Công và ông Táo về chầu trời. Trong ngày này, người ta sẽ cúng ông Táo dưới bếp và ông Công – Thổ Công được cúng ở ban thờ chính trên nhà cùng gia tiên.
Trên đây là những thông tin được Khacnhaugiua.vn tổng hợp lại được nhằm giải đáp cho độc giả thắc mắc: Ông Công và ông Táo khác nhau hay là “một”? Cuối cùng, dù có ủng hộ lý lẽ nào được chúng tôi đưa ra thì ông Công và ông Táo vẫn là hai người hoàn toàn khác nhau. Hy vọng qua bài viết này, các bạn độc giả đã có được những thông tin cần thiết, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán đang tới rất gần như hiện nay.
