Một dịp Tết đến xuân về, người Việt Nam dù có ở đâu, đi đâu, cũng không bao giờ quên chuẩn bị bánh chưng, bánh tét trên mâm cỗ Tết cổ truyền. Có thể nói, bánh chưng, bánh tét trong tâm thức người Việt là truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, là ẩm thực đặc trưng dân tộc, là cảm giác háo hức thời thơ bé ngồi canh nồi bánh chưng ấm cúng, hay đơn giản chỉ là bữa cơm gia đình sum họp ấm áp trong những ngày đầu năm mới. Vậy sự khác nhau giữa bánh chưng và bánh tét là gì? Hãy cùng Khacnhaugiua.vn tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây!
1. Nguyên liệu gói bánh
Có thể nói, nhắc tới Tết cổ truyền, bánh chưng và bánh tét là hai món ăn không thể thiếu trên mâm cỗ người Việt. Sự khác nhau giữa bánh chưng và bánh tét được thể hiện ở nguyên liệu gói bánh.
Hình ảnh của bánh chưng – linh hồn ẩm thực của Tết Việt
Bánh chưng thường xuất hiện tại khu vực phía Bắc trong dịp Tết Nguyên đán. Nguyên liệu chính của bánh chưng bao gồm:
- Gạo nếp (hạt mẩy, đều, khi nấu thơm dẻo)
- Đậu xanh (chọn loại đỗ xanh tiêu, hạt nhỏ, ruột vàng)
- Thịt lợn (chọn loại thịt 3 chỉ hoặc thịt vai sấn, không nên chọn loại thịt quá nạc).
- Lá dong (nên chọn loại lá bánh tẻ (không quá già hoặc quá non) để dễ gói và giúp bánh có màu xanh đẹp.
- Sợi lạt: nên chọn loại lạt dang, mỏng, mềm và dẻo dai
Bên cạnh bánh chưng truyền thống, người dân miền Bắc còn có những thay đổi khá thú vị về nguyên liệu. Chẳng hạn, bánh chưng có màu sắc, hương vị khác lạ như bánh chưng gấc đỏ, bánh chưng ngũ sắc, bánh chưng nếp cẩm,…
Hình ảnh bánh Tét của người Nam Bộ trong ngày tết
Đối với bánh Tét của người miền Nam, nguyên liệu làm bánh tương đối giống với bánh chưng của người miền Bắc. Điểm khác biệt là người miền Nam thường sử dụng lá chuối thay cho lá dong khi gói bánh. Thêm vào đó, rau ngót cũng được sử dụng để tạo màu bánh xanh mướt khi người Nam Bộ gói bánh tét.
2. Hình dạng bánh chưng và bánh tét
Điểm khác nhau rõ rệt nhất giúp người bình thường phân biệt được bánh chưng và bánh tét có lẽ là hình dạng của hai loại bánh này.
Cụ thể, bánh chưng có hình vuông tượng trưng cho mặt đất. Điều này được giải thích qua “Sự tích bánh chưng bánh dày” của hoàng tử thứ 18 con Vua Hùng là Lang Liêu nổi tiếng Việt Nam.
Bánh chưng có hình vuông tượng trưng cho mặt đất
Ngược lại, bánh tét của người miền Nam có hình trụ. Sở dĩ bánh tét có hình trụ là sản phẩm của quá trình giao lưu văn hóa Việt Chăm hay cũng có thể là sự kế thừa những giá trị của lớp tiền nhân đi trước để lại. Khi người Việt bắt đầu vào khai hoang, mở rộng vùng đất phương Nam, do sự tiếp thu yếu tố tín ngưỡng của nền văn hóa Chăm, trong đó có tín ngưỡng thờ thần lúa nên các cư dân Việt sau này đã tạo ra chiếc bánh tét như ngày nay.
Bánh tét của người miền Nam có hình trụ.
Lý do bánh tét của miền Nam có hình trụ cũng bởi thời tiết khu vực này nóng hơn miền Bắc. Việc gói bánh theo hình trụ dài dễ bảo quản hơn, tránh bị mốc ở 4 góc như bánh chưng, nếu có mốc, cũng dễ dàng xử lý hơn khi có thể cắt lát phần bị hỏng vứt đi.
3. Yêu cầu thành phẩm
Nhân đỗ và thịt nạc luôn phải cân đối ở tất cả các phần khi bánh chưng thành phẩm
Bánh chưng có hình dạng vuông vức, bọc ngoài lá xanh mướt, được chuẩn bị cầu kỳ từ lá dong, gạo nếp, thịt heo với tỷ lệ nạc mỡ vừa phải, thậm chí lạt buộc cũng phải được lựa chọn kỹ lưỡng.
Chiếc bánh chưng sau khi gói phải vuông vức, chắc tay, không cần ép mà bánh vẫn để được lâu. Bánh chưng được cắt thành miếng khi ăn, nhân đỗ và thịt nạc luôn phải cân đối ở tất cả các phần.
Bánh tét khi thành phẩm có nếp phải chín mềm và đều, có màu xanh đẹp mắt của rau ngót. Phần đậu xanh và thịt heo cũng phải chín mềm, gia vị vừa ăn. Lớp lá chuối phải gói khéo léo, đẹp mắt và đảm bảo che phủ hết bề mặt bánh. Phần dây cột phải dễ dàng tháo rời khi chúng ta muốn ăn bánh.
4. Ý nghĩa của bánh chưng và bánh tét
Bánh chưng xuất hiện trên mâm cỗ ngày Tết của người Việt đã từ rất lâu. Bánh chưng thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa để mùa màng bội thu đem lại cuộc sống ấm no cho con người.
Bánh chưng, bánh tét mang những ý nghĩa vô cùng sâu sắc về tình người, cuộc sống.
Bên cạnh đó làm bánh chưng tết cũng thể hiện được chữ hiếu của người con với cha mẹ,chính vì thế mà phong tục dùng bánh chưng làm quà biếu dâng lên cha mẹ cũng từ đây mà có. Đi cùng với bánh chưng bánh dày,trong ngày tết bày mâm ngũ quả thể hiện ngũ hành tương sinh tương khắc.
Nằm trong tương quan so sánh với bánh chưng ngày Tết, bánh Tét của người Nam Bộ cũng mang những ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Bánh được bọc bên ngoài với nhiều lớp lá chuối được ví như người mẹ đang bao bọc lấy người con. Ăn bánh tét lại nghĩ về mẹ, sống với mẹ. Bánh tét cũng mang hình ảnh như chị em đùm bọc lẫn nhau cùng một mẹ sinh ra. Bên cạnh đó, bánh tét xanh nhân nhuỵ vàng gọi nhớ đến màu xanh của đồng quê, đời sống chăn nuôi, của an vui xóm – làng, thể hiện ước mơ “an cư lạc nghiệp” của con người về một mùa xuân ấm no, hạnh phúc.
5. Tạm kết
Dù có sự khác biệt trong cách gói, cũng như một số nguyên liệu như thịt, lá dong, lá chuối…, bánh chưng bánh tét vẫn là linh hồn ẩm thực của mỗi gia đình Việt mỗi dịp Tết đến xuân về. Hy vọng qua bài viết của Khacnhaugiua.vn, các bạn độc giả sẽ có thêm những thông tin thú vị về ẩm thực ngày Tết đặc trưng của mỗi vùng miền, để nếu bạn có đi du lịch hay ghé thăm người thân ở xa vào những dịp lễ, tết cũng không thấy xa lạ, bất ngờ.
