Trademark (Nhãn hiệu) và Copyright (bản quyền) đều là hai hình thức pháp lý bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, nhưng chúng bảo vệ những tài sản khác nhau và có chức năng khác nhau.
Bản quyền bảo vệ các tác phẩm sáng tạo ban đầu như sách, âm nhạc, phim ảnh, phần mềm,… Nó cho tác giả quyền sao chép, phân phối và trình diễn công khai tác phẩm của mình.
Nhãn hiệu bảo vệ các yếu tố nhận diện thương hiệu như tên thương hiệu, logo, khẩu hiệu,… Nó giúp khách hàng nhận biết nguồn gốc của hàng hóa và dịch vụ.
Dưới đây là một số điểm khác biệt chính giữa bản quyền và nhãn hiệu:
I. Những điểm khác biệt chính giữa bản quyền và nhãn hiệu
- Bản quyền bảo vệ các tác phẩm sáng tạo ban đầu như sách, âm nhạc, phim ảnh,… Nhãn hiệu bảo vệ các yếu tố nhận diện thương hiệu.
- Bản quyền tự động được trao cho tác giả khi tác phẩm được tạo ra. Nhãn hiệu cần được đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.
- Bản quyền có hiệu lực trong suốt cuộc đời của tác giả cộng thêm 70 năm sau khi tác giả qua đời. Nhãn hiệu có thể được gia hạn mãi mãi nếu được duy trì sử dụng.
- Bản quyền bảo vệ nội dung và hình thức biểu hiện của tác phẩm. Nhãn hiệu bảo vệ khả năng nhận diện thương hiệu trên thị trường.
- Vi phạm bản quyền chứng minh bằng sự tương đồng đáng kể giữa các tác phẩm. Vi phạm nhãn hiệu dựa trên khả năng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Như vậy, mặc dù cả hai đều bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nhưng bản quyền và nhãn hiệu có những điểm khác biệt rất rõ ràng. Doanh nghiệp cần hiểu rõ sự khác biệt để lựa chọn hình thức bảo vệ phù hợp cho tài sản trí tuệ của mình.
II. Những ví dụ về bản quyền và nhãn hiệu
Ví dụ về bản quyền
- Bộ truyện Harry Potter được bảo hộ bởi luật bản quyền.
- Bản nhạc Bohemian Rhapsody được bảo hộ bởi luật bản quyền.
- Bức tranh Mona Lisa được bảo hộ bởi luật bản quyền.
Ví dụ về nhãn hiệu
- Logo chú chim xanh của Twitter là một nhãn hiệu nổi tiếng.
- Logo Pepsi là nhãn hiệu được công nhận trên toàn thế giới.
- Cụm từ Your Way là khẩu hiệu nhãn hiệu của Viettel.
III. Chọn Bản quyền hay nhãn hiệu thì phù hợp với công việc của bạn?
- Nếu bạn là chủ doanh nghiệp hoặc doanh nhân, nhãn hiệu có thể phù hợp nếu bạn muốn bảo vệ thương hiệu và ngăn người khác sử dụng tên hoặc logo tương tự.
- Nếu bạn là nghệ sĩ, nhà văn, nhạc sĩ hoặc chuyên gia sáng tạo, bản quyền có thể phù hợp nếu bạn muốn bảo vệ các tác phẩm gốc và ngăn chặn người khác sử dụng hoặc sao chép mà không có sự cho phép.
- Nên cân nhắc đăng ký bản quyền hoặc nhãn hiệu để có thêm quyền pháp lý và khả năng bảo vệ tốt hơn.
- Cần theo dõi thường xuyên để đảm bảo quyền lợi không bị xâm phạm.
Như vậy, lựa chọn bản quyền hay nhãn hiệu phụ thuộc vào loại tài sản sở hữu trí tuệ và mức độ bảo vệ cần thiết. Mỗi loại đều có những ưu điểm riêng cần xem xét kỹ lưỡng.
IV. Biện pháp khắc phục khi bản quyền và nhãn hiệu bị xâm phạm
Khi bản quyền và nhãn hiệu bị xâm phạm, có một số biện pháp khắc phục pháp lý:
- Gửi thư nhắc nhở yêu cầu ngừng vi phạm.
- Yêu cầu cấp lệnh cấm tạm thời hoặc vĩnh viễn đối với bên vi phạm.
- Yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu chứng minh được tổn thất tài chính.
- Yêu cầu phần lợi nhuận thu được từ việc xâm phạm.
- Bồi thường thiệt hại theo quy định của luật.
- Khởi kiện hình sự đối với các trường hợp vi phạm nghiêm trọng.
Do vậy, cần tham khảo ý kiến luật sư để xác định biện pháp khắc phục phù hợp dựa trên hoàn cảnh cụ thể của vụ việc. Hành động kịp thời sẽ giúp bảo vệ tốt nhất quyền lợi của mình.
V. Những nhầm lẫn và hiểu lầm thường gặp
Dưới đây là một số nhầm lẫn và hiểu lẫn thường gặp về bản quyền và nhãn hiệu:
- Nhầm lẫn ký hiệu © dùng cho nhãn hiệu. Thực tế © dùng cho bản quyền, còn ® dùng cho nhãn hiệu đã đăng ký.
- Cho rằng bản quyền và nhãn hiệu bảo vệ cùng một loại tài sản. Thực tế chúng bảo vệ những tài sản khác nhau.
- Không đăng ký bản quyền hoặc nhãn hiệu, vẫn được bảo hộ tự động. Thực tế việc đăng ký mang lại quyền lợi pháp lý cao hơn.
- Cho rằng xâm phạm nhãn hiệu phải cố ý. Thực tế chỉ cần gây nhầm lẫn cho khách hàng là có thể vi phạm.
Do đó, cần hiểu rõ để tránh những nhầm lẫn phổ biến này. Điều quan trọng là phân biệt rõ bản quyền và nhãn hiệu để lựa chọn hình thức bảo hộ hiệu quả.
VI. Các biện pháp khắc phục khi bị xâm phạm bản quyền và nhãn hiệu
Ngoài các biện pháp đã đề cập, còn một số cách khác để khắc phục khi bản quyền và nhãn hiệu bị xâm phạm:
- Yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm khỏi các kênh trực tuyến như website, mạng xã hội.
- Đình chỉ hoạt động kinh doanh liên quan đến hàng hóa vi phạm.
- Tiêu hủy hàng hóa xâm phạm bản quyền hoặc nhãn hiệu.
- Buộc phải cung cấp thông tin về nguồn gốc hàng hóa vi phạm.
- Áp đặt hình phạt dân sự hoặc hình sự tùy mức độ vi phạm.
Như vậy, luật pháp cung cấp nhiều công cụ để chủ thể quyền yêu cầu khắc phục thiệt hại và ngăn chặn vi phạm. Việc lựa chọn biện pháp nào phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể.
VII. Câu hỏi thường gặp
Bản quyền và nhãn hiệu khác nhau ở điểm nào?
Bản quyền bảo vệ các tác phẩm sáng tạo ban đầu như sách, âm nhạc, phim ảnh. Nhãn hiệu bảo vệ các yếu tố nhận diện thương hiệu như tên, logo, khẩu hiệu.
Có thể đăng ký nhãn hiệu cho tên công ty và bản quyền cho logo được không?
Có, bạn có thể đăng ký nhãn hiệu cho tên thương hiệu và bản quyền cho thiết kế logo. Mỗi loại bảo vệ một tài sản khác nhau.
Những điểm khác biệt chính giữa xâm phạm nhãn hiệu và bản quyền?
Xâm phạm nhãn hiệu là sử dụng trái phép nhãn hiệu đã đăng ký. Xâm phạm bản quyền là sử dụng trái phép tác phẩm đã được bảo hộ.
Đăng ký nhãn hiệu ở đâu?
Tại Việt Nam, nhãn hiệu được đăng ký với Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ. Doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ trực tiếp hoặc qua mạng internet. Nhãn hiệu quốc tế thì đăng ký với Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO).
Có cách nào để tra cứu nhãn hiệu đã tồn tại không?
Có thể tra cứu trên trang web của Cục Sở hữu trí tuệ Mỹ để xem nhãn hiệu mong muốn đã tồn tại hay chưa.
Như vậy, bản quyền và nhãn hiệu đều rất cần thiết để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Doanh nghiệp cần hiểu rõ để lựa chọn hình thức phù hợp với hoạt động kinh doanh của mình.
rọng là phải xác định rõ tài sản của mình thuộc loại nào để áp dụng hình thức bảo hộ phù hợp.
Điều gì làm cho nhãn hiệu trở nên khác biệt?
Để trở nên khác biệt, nhãn hiệu cần có điểm nhận diện độc đáo, dễ ghi nhớ và liên tưởng tới nguồn gốc xuất xứ hàng hóa/dịch vụ của doanh nghiệp. Các yếu tố như hình ảnh, màu sắc, cách sắp chữ, âm thanh đều có thể tạo nên sự khác biệt cho nhãn hiệu.
Tóm lại, bản quyền và nhãn hiệu là hai công cụ pháp lý hiệu quả để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các tổ chức, cá nhân. Mặc dù cùng mục đích nhưng hai loại hình này bảo vệ những đối tượng khác nhau và có những điểm khác biệt cơ bản.
Doanh nghiệp cần xác định rõ tài sản trí tuệ của mình để lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp. Bên cạnh đó, cũng cần chú ý đăng ký và gia hạn đúng hạn để được bảo hộ lâu dài. Khi bị xâm phạm cần có biện pháp khắc phục kịp thời để đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình.
