Những thắc mắc về sự khác nhau giữa kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường sẽ được bật mí trong bài viết dưới đây của Khacnhaugiua.vn. Tham khảo ngay nhé!
1. Khái niệm
Nền kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường khác nhau ngay từ khái niệm của chúng. Đây có thể là điểm giúp bạn phân biệt hai hình thái kinh tế này.
Cụ thể, theo Wikipedia, kinh tế hàng hoá là nền kinh tế có sự phân công lao động và trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa người này với người khác. Nó trái với nền kinh tế tự cung tự cấp trong đó người ta tự sản xuất sản phẩm và tự tiêu dùng.
Để cho đơn giản, giả định nền kinh tế có hai cá nhân là A và B. Có sự phân công lao động (có thể dựa trên năng lực sản xuất) giữa hai người; A chuyên sản xuất gạo và B chuyên sản xuất thịt. Hai người sẽ đem trao đổi sản phẩm của mình với nhau, nhờ đó mỗi người đều có cả gạo lẫn thịt. Khi sản phẩm được trao đổi, chúng trở thành hàng hóa. Nền kinh tế hình thành từ quan hệ trao đổi hàng hóa này chính là kinh tế hàng hóa.
Trong khi đó, Kinh tế thị trường là mô hình kinh tế mà trong đó người mua và người bán tác động với nhau theo quy luật cung cầu, giá trị để xác định giá cả và số lượng hàng hoá, dịch vụ trên thị trường.
Trong nền kinh tế thị trường, nếu lượng cầu hàng hoá cao hơn lượng cung, giá cả hàng hoá sẽ tăng lên, đồng nghĩa với mức lợi nhuận cũng tăng lên. Người sản xuất nào có cơ chế sản xuất hiệu quả hơn thì cũng có tỷ suất lợi nhuận cao hơn, cho phép họ tăng quy mô sản xuất, và do đó các nguồn lực sản xuất sẽ chảy về phía những người sản xuất hiệu quả.
Ngược lại, những người sản xuất kém hiệu quả với tỷ suất lợi nhuận thấp, khả năng cạnh tranh kém sẽ dễ dàng bị đào thải. Nền kinh tế thị trường có thể tạo ra động lực để các doanh nghiệp có thể đổi mới, phát triển liên tục để đáp ứng nhu cầu của thị trường cũng như tăng khả năng cạnh tranh với các đối thủ khác.
2. Nguồn gốc ra đời
Kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường khác nhau cả nguồn gốc ra đời của hai hình thái kinh tế.
Cụ thể, nền kinh tế hàng hoá ra đời từ nền kinh tế tự nhiên – nền kinh tế tự nhiên, sản xuất nhỏ chiếm ưu thế nhưng còn ở trình độ thấp. Trong khi đó, kinh tế thị trường có nguồn gốc từ kinh tế hàng hoá phát triển cao.
Nền kinh tế hàng hóa tại Việt Nam trở thành nền kinh tế thị trường lớn, hiện đại là một vấn đề của lực lượng sản xuất, đồng thời cũng là một vấn đề của quan hệ sản xuất. Hiện nay, chế độ công hữu được thực hiện ở kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể và một phần ở các thành phần kinh tế khác khi liên doanh với kinh tế nhà nước.
3. Mối quan hệ giữa kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường tại Việt Nam
Nền kinh tế hàng hoá tại Việt Nam chưa thực sự trở thành nền kinh tế hàng hoá lớn. Chẳng hạn, trong lĩnh vực xuất khẩu nông, thuỷ sản, cơ sở sản xuất, chế biến nông, thủy sản ở nước ta, nói chung còn lạc hậu, trong khi thị trường quốc tế lại khó tính, đòi hỏi rất cao về chất lượng, quy cách và mẫu mã sản phẩm.
Trong khi đó, nền kinh tế thị trường định hướng xã chủ nghĩa tại Việt Nam không chỉ khác kiểu với nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa thế giới mà còn khác về trình độ phát triển; nền kinh tế thị trường Việt Nam còn sơ khai, giản đơn, trong khi nền kinh tế thị trường thế giới đã ở trình độ phát triển cao, hiện đại.
Từ nền kinh tế thị trường Việt Nam tiến tới hội nhập với nền kinh tế thị trường thế giới, xét từ góc độ kinh tế hàng hóa là từ kinh tế hàng hóa giản đơn của những người sản xuất nhỏ tiến tới hội nhập với nền kinh tế hàng hóa tư bản chủ nghĩa hiện đại, phát triển. Ở đây, Việt Nam gặp lại vấn đề từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn, nhưng theo tư duy mới, theo con đường kinh tế thị trường. Đất nước cần đi từ nền kinh tế hàng hóa nhỏ lên nền kinh tế hàng hóa lớn mang bản chất xã hội chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, học tập và sử dụng tối đa các thành tựu của nền kinh tế hàng hóa lớn tư bản chủ nghĩa.
Tuy là những kiến thức mang tính trừu tượng cao nhưng hy vọng thông qua bài viết của Khacnhaugiua.vn, các bạn độc giả đã có thêm thông tin hữu ích về sự khác nhau giữa kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, vui lòng gửi câu hỏi về cho Khacnhagiua.vn bạn nhé!
